Điều kiện về khí hậu trong thiết kế nhà ở

1. Điều kiện về khí hậu trong thiết kế nhà ở?

Về mặt địa lý – khí hậu, bao gồm nhiều mặt khác nhau: nhiệt độ, lượng mưa, áp suất không khí, hướng gió, thành phần không khí, chế độ chiếu năng…thay đổi theo từng mùa và từng nơi xây dựng công trình ( gần hồ nước, sông suối, hồ,…). Điều kiện quan trọng trong nhân tố khí hậu là gió và nắng. Chúng ta ảnh hưởng nhiều đến các giải pháp kiến trúc đặt biệt là nhà ở. Tuy nhiên các yếu tố này, ít thay đổi theo thời gian, dễ nắm bắt và sử dụng bền vững.

Nước ta thuộc khí hậu nhiệt đới nóng – ẩm, mà độ ẩm cao sẽ ảnh hướng lớn đến vật liệu xây dựng( phá hỏng nhanh), mà quan trọng hơn nó chi phối đến quá trình trao đổi nhiệt giữa con người và điều kiện môi trường xung quanh. Nắng mang nhiệt lượng lớn, chiếu thẳng xuống công trình sẽ làm có thể nung nấu bầu khí quyển trong nhà.

Trong những ngày hè, trong nhà thường cần có nhiều gió. Cần chóng nóng. Trước hết là trên mái (nơi bị chiếu năng nhiều nhất) và các mặt tường hướng tây và nam cần được thông gió tích cực để thoát không khí ẩm và nóng. Có thể dùng các biện pháp tự nhiên hoặc kỹ thuật để đạt được mục đích, nhưng cơ bản là cần chọn được hướng nhà hợp thích hợp.

Những vấn đề chúng ta cần chú ý về khí hậu trong thiết kế nhà ở:

1.1. Hướng của công trình:

Nhà ở có hướng tốt là có các phòng ngủ, phòng làm việc, phòng sinh hoạt chính không bị chiếu nắng trực tiếp, đón được gió tốt và hưởng thụ được phong cảnh đẹp. Nhưng trong thực tế thì rất ít công trình mà tất cả các phòng đều hội tụ đủ những yếu tố đó. Trong trường hợp đó, thì chúng ta phải dùng biện pháp lựa chọn ưu tiên sau khi tính toán tầm quan trọng của từng phòng.

1.2. Thông gió tự nhiên:

Gió được tạo ra bởi sự chênh lệch áp suất không khí. Có thể có gió trực tiếp (thổi từ ngoài vào phòng ) hoặc gió gián tiếp qua sân trong nhà, qua hành lanh, hay các căn phòng khác,..Trong một số trường hợp người ta tạo gió bằng cơ điện – gọi là gió nhân tạo.

Việc chọn nguồn tạo gió có lợi cho sinh tâm lý con người cần phải suy tính vì nó có tính liên quan đến các kinh tế và thẩm mỹ của công trình. Trong nhà ở người ta thường ưu tiên thông gió tự nhiên cho các phòng ở.

1.3. Chống nóng:

Ở đây vấn đề cơ bản là chắn được nắng gắt từ ngoài trời vào nhà bằng nhiều cách như: Dùng các loại tấm chắn, mái hắt ( ô văng), mái hiên, lô gia, giàn hoa trên mái, chớp gỗ hay nhựa polyme, kim loại hay mành mành ( cố định hay di động), tường phản xạ, dùng mặt nước để cải tạo vi khí hậu và dùng màu trắng hoặc sáng để giảm lượng hấp thụ nhiệt tăng nhiệt lượng phản xạ.

Có thể tăng bề dày kết cấu, bổ sung lớp cách nhiệt để tường, mái lâu bị nóng khi mặt trời chiếu vào. Tuy nhiên nhược điểm của biện pháp này là khi bị nóng lên thì sẽ truyền nhiệt rất mạnh và giữ lâu sau khi nguồn nhiệt tắt.

Một giải pháp khác được áp dụng là dùng đệm không khí giữa hai lớp vật liệu như tường mái hai lớp( Tuy nhiên biện pháp này sẽ làm tăng tải trọng nhà và tốn kém hơn).

Ngoài ra còn có một số cách khác để đạt được yêu cầu cách nhiệt tốt, song lại phát sinh những điều bất lợi khác. Ví dụ: Dùng cây cảnh nhỏ, thảm cỏ trên mái hoặc lớp chứa nước trên mái, phun nước và nước chảy đầy đủ và phải bào dưỡng thường xuyên.

Việc nghiên cứu quỹ đạo mặt trời và những thay đổi có tính chu kỳ trong năm, xác định tia nắng chiếu theo giờ trong ngày, tháng, mùa, giúp ta hoàn chỉnh các giải pháp chống nóng hợp lý và chuẩn xác.

1.4. Chống mưa tạt, chống ẩm và gió lạnh mùa đông

Do những điều kiện đặt biệt về khí hậu nhiệt đới nóng ẩm về mùa đông có gió lạnh ( ở miền Bắc nước ta xảy ra trong khoảng 4 tháng). Đó là gió mùa Đông Bắc mang theo độ ẩm cao nên đã rét lại giá buốt và thổi mạnh.

Bố trí các phòng sinh hoạt chính làm sao gió mát về mùa hè, tránh được gió lạnh về mùa đông là yêu cầu quan tâm đầu tiên. Đối với các phòng thì nên chống lạnh được ở các phòng ngũ, phòng khách, sinh hoạt chung.)

Tại một số nước thì người ta còn chống lạnh bằng các biện pháp nhân tạo như, xây dựng hệ thống lò sưởi đốt củi để sưởi ấm, cấp hơi nước nóng, hơi gas, bằng nguồn điện…

Khi nghiên cứu về điều kiện khí hậu, người Kiến Trúc Sư cần nghiên cứu về độ ẩm và chế độ mưa, chống ẩm là điều kiện quan trọng trong nhà ở, đặc biệt là khu vực phía Bắc Việt Nam.

1.5. Chống thấm dột:

Để khắc phục được sự thấm dột trong nhà, người Kiến Trúc Sư phải cần tạo ra những kết cấu bao che có hiệu quả, và để làm tốt được điều này thì phải nắm được chế độ mưa từng vùng, từng mùa, được thể hiện theo vũ lượng( cột cao mm) do một trận mưa lớn hoặc tổng cộng các trận mưa trong năm gây ra trong năm, trong mùa.

Ở Việt Nam: thông thường từ: 700 – 1000mm/ năm tùy theo từng vùng.

Khi nắm được điều này, chúng ta sẽ có được những giải pháp tốt cho cấu tạo lớp cách nước, và độ dốc mái tạo nên sự thoát nước nhanh, chống được sự thấm dột. Độ dốc mái phụ thuộc vào chất liệu mái và kích thước tấm lợp.

Ví dụ: